Kur nis të punosh për të njohur jetën e një artisti si Kolë Idromeno, kupton se sa e rëndësishme është të saktësosh faktet, të dish të ndash legjendën nga realiteti historik, të shpëtosh nga prirja për ta zbukuruar realitetin. Madje edhe legjendave të duhet t'u gjesh shkaqet historike, që i krijuan.

Këto janë pika-kyç që shënjojnë procesin e njohjes, të dokumentimit të zhvillimeve historike, gjeo-politike, ekonomike e kulturore, të cilat krijuan kushtet, që në Shkodër të hapej e para studio e fotografisë dhe e para atelie e artit realist shqiptar. Vetëm pas një procesi të tillë mund të shpjegohet përse ishte Shkodra e para, që u bë djepi i artit realist shqiptar, përse Kolë Idromeno u bë artisti i parë realist shqiptar dhe përse do ishin të rinjt shkodranë të parët ndër shqiptarët, që nisën të ëndërronin të bëhen piktorë.